Cholina - niezbędna dla rozwoju Twojego dziecka i dla Twojego zdrowia na co dzień

Cholina i jej znaczenie

Cholina dla niektórych znany, ale dla większości myślę, że mniej znany składnik odżywczy.

Przede wszystkim zacznijmy od tego, jaką pełni rolę w organizmie każdego człowieka ten związek. Otóż jest prekursorem fosfolipidów, które są integralnymi składnikami błon komórkowych. Dodatkowo cholina jest składnikiem neuroprzekaźnika acetylocholiny, który pełni wiele istotnych funkcji w mózgu, tj, kontroluje pamięć, nastrój, pracę mięśni.

Ponadto odpowiada za metabolizm lipidów, funkcje wątroby (zapobiega jej stłuszczeniu) oraz reguluje poziom homocysteiny w organizmie.

Czy kobiety w ciąży zaspokajają dzienne zalecane zapotrzebowanie na cholinę?

Okazuje się, że niestety nie... I ta rozbieżność powoduje, że zaczęto się zastanawiać, czy nie powinno zalecać się suplementacji choliną w okresie ciąży, najlepiej w formie stabilnego izometrycznie dwuwinianu. Jednocześnie kładzie się nacisk, że odpowiednia dieta jest najbardziej bezpieczną opcją zapewnienia odpowiedniej podaży choliny.

Dlaczego cholina jest tak niezwykle istotna dla rozwijającego się płodu? Otóż między innymi dlatego, że zapobiega wadom cewy nerwowej, wpływa na rozwój mózgu i na tworzenie połączeń nerwowych. Cholina ma wpływ na funkcje poznawcze, behawioralne oraz na pamięć u potomstwa. Dopatrzono się również powiązania niedostatecznego spożycia choliny przez kobiety w ciąży z zaburzeniami neurorozwojowymi u ich potomstwa, czyli ADHD, zaburzeniami ze spektrum autyzmu, dysleksją. Badania w grupie dzieci 3-4 letnich

z zaburzeniami ze spektrum autyzmu ASD wskazały na znacznie niższy poziom choliny

w istocie szarej mózgu w porównaniu z dziećmi neurotypowymi. Potwierdzono także, że zwiększone spożycie choliny w diecie przez matki z płodem z zespołem Downa również wpływało na późniejsze funkcjonowanie dziecka.

Ale, ale... nie miało być o znaczeniu choliny wyłącznie w ciąży...

Jak już wcześniej wspomniałam, cholina odpowiada za prawidłowe funkcjonowanie mózgu

i nie tylko mózgu. Niedobór w diecie tego składnika może powodować stany lękowe, bezsenność, bóle głowy, a nawet zaparcia. Zapotrzebowanie na nią wzrasta przy wzmożonym napięciu nerwowym i przy nadużywaniu alkoholu.

Cholina ze względu na swój udział w transporcie lipidów z wątroby odpowiada za prawidłowe funkcjonowanie wątroby. W przypadku jej niedoboru może dojść do niealkoholowej stłuszczeniowej choroby wątroby NAFLD.

Jeśli chodzi o układ sercowo-naczyniowy zdania są podzielone, ponieważ z jednej strony dopatruje się, że cholina może obniżać ciśnienie krwi, wpływać na profil lipidowy i obniżać poziom homocysteiny. Jednocześnie są badania, które dowodzą, że cholina może zwiększać ryzyko chorób sercowo-naczyniowych. Także w tej kwestii zalecałabym umiar 😉 w ilości np. spożywanych jaj tygodniowo, które są bogatym źródłem choliny.

Przy okazji dodam, że jedno jajo zawiera 300mg choliny, a zapotrzebowanie na cholinę u kobiet wynosi 425mg/dobę, u mężczyzn 550mg/dobę.

Źródła choliny

Już wiemy, że jaja zawierają sporą ilość choliny, a z innych pokarmów bogatych w cholinę to m.in. podroby, mięso, kiełki pszenicy, nasiona roślin strączkowych w szczególności soja, nasiona roślin oleistych. Z ryb z kolei na największą uwagę zasługuje łosoś i dorsz.

Skąd biorą się niedobory choliny?

Można pomyśleć, że tylko z nieodpowiedniej diety, ale jak się okazuje to tylko jeden

z czynników. Niedobory choliny mogą pojawić się w wyniku złego wchłaniania, schorzeń wątroby, pęcherzyka żółciowego, a także na skutek zmienności osobniczej organizmu.

Czy suplementować cholinę?

Owszem można, aczkolwiek bardziej zaleca się uzupełniać niedobory choliny z dietą. Przekraczanie dawek choliny w trakcie suplementacji może doprowadzić do zaburzeń żołądkowo-jelitowych, spadku ciśnienia tętniczego oraz pojawienia się rybiego zapachu

w oddechu, moczu i pocie. Wyjątkiem odnośnie suplementacji są kobiety w ciąży, ponieważ w ich przypadku przy bardzo ubogiej diecie, niedobory niosą ryzyko powikłań u potomstwa, dlatego tutaj zalecałabym suplementację po szczegółowym wywiadzie z pacjentką.

Cholina - kluczowy składnik dla zdrowia i rozwoju

Podsumowując, cholina tak mało doceniana dotychczas, okazuje się, że odgrywa kluczową rolę dla funkcjonowania organizmu. Jej niedobory mogą nieść poważne konsekwencje, zwłaszcza w okresie ciąży. Stąd nasuwa się myśl po raz kolejny, jak kluczowe jest właściwe odżywiania nawet przy tak nieoczywistych powiązaniach jak cholina i np. zaburzenia neurodegeneracyjne...

Jeśli uważasz, że to co przeczytałeś jest cenne, przekaż dalej!

Piśmiennictwo:

1. https://www.ptgin.pl/artykul/stanowisko-ekspertow-polskiego-towarzystwa-ginekologow-i-poloznikow-w-zakresie - data dostępu 8.07.2025

2. P.K. Tuszyński Dietetyka i dietoterapia w praktyce aptecznej. Wydawnictwo Farmaceutyczne Kraków 2025

3. L. Ostrowska Dietetyka kobiet i mężczyzn PZWL Warszawa 2024

4. https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC10709661/ data dostępu 10.07.2025

5. Normy żywienia dla populacji Polski pod redakcją Ewy Rychlik, Katarzyny Stoś, Agnieszki Woźniak, Hanny Mojskiej Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego